Şalazyon Nedir?
Şalazyonlar, göz kapağında bulunan meibomian bezleri veya yağ bezlerinin tıkanması ile oluşan küçük şişliklerdir. Bu şişlikler genellikle tıkanma nedeniyle boşalamayan yağ birikintileri ya da enfeksiyonlardan kalan irinlerle doludur. Göz kapağının iç veya dış kısmında oluşabilen şalazyonlar kızarıklık, şişlik, batma hissi gibi rahatsızlıklara yol açabilir. Ayrıca şalazyon kistinin yaptığı baskı nedeniyle geçici astigmatizm veya bulanık görme sorunları da oluşabilir. Birçok şalazyon öyküsü birkaç haftadan uzun sürmez, herhangi bir tedavi gerektirmeden kendiliğinden iyileşir. Fakat birkaç haftadan daha uzun süren ve kendiliğinden iyileşmeyen kistler için göz kapağı bezlerindeki tıkanıklığı gidermeye yönelik uygulamalardan veya cerrahi operasyonlardan yararlanılması gerekebilir.
Şalazyon Belirtileri Nelerdir?
Şalazyon tek bir gözde veya her iki gözde birden oluşabilen kistik yumrulardır. Genel olarak ağrılı olmayan bu kistler yavaş büyüme eğilimindedir. Üst veya alt göz kapağını etkileyebilse de şalazyonların büyük bir kısmının üst göz kapağında oluştuğu görülür. Yaygın görülen şalazyon belirtileri arasında şunlar vardır:
• Göz kapağında sarkma
• Gözde ve göz kapağında kızarıklık, şişlik
• Gözde sulanma ve tahriş
• Göz küresinde baskı ve batma hisleri
• Bulanık görme
• Göz kırpma esnasında rahatsızlık hissetme
Şalazyon, enfeksiyonu iyileşmiş olan bir arpacığın kalıntısı olarak kalabilir. Görünüm açısından da benzer olduğu için arpacıkla karıştırılabilir. Arpacık ve şalazyonun en büyük farkı ağrıdır. Arpacıklar genellikle ağrılı şişliklerden oluşur. Fakat şalazyon ağrı oluşturmayan yağ bezesine benzer yumrular şeklinde ortaya çıkar.
Şalazyon Neden Olur?
Cildi veya gözleri etkileyebilen herhangi bir sağlık sorunu, özellikle de iltihaplı göz hastalıkları şalazyonların oluşumuna neden olabilir. Seboreik dermatit, akne rozasea (gül hastalığı), kronik blefarit gibi bazı hastalıklar sık tekrarlayan veya uzun süre kalan şalazyonlara yol açabilir. Bunların dışında vücudun birçok bölgesinde olduğu gibi gözlerde de çeşitli salgı bezleri yer alır. Gözleri nemlendirmek, korumak ve göz kırpma işlemini sorunsuz bir şekilde yerine getirebilmek için gözyaşı içerisindeki yağları üreten meibomian bezlerindeki tıkanıklıklar şalazyonun en yaygın nedeni olarak belirtilebilir. Salgı bezinin kanallarında oluşan tıkanıklıklardan kaynaklı üretilen yağ göz kapağı içerisinde birikerek kist şeklinde oluşuma neden olur. Şalazyon oluşumunda etkili olabilen bazı diğer risk faktörleri arasında ise şunlar yer alır:
• Viral konjonktivitler
• Farklı viral hastalıklar
• Cilt kanseri
• Tüberküloz
• Şeker hastalığı
• Bakteriyel enfeksiyonlar
Oluşum nedenine göre bazı şalazyonlar iyileştikten sonra da sık sık tekrarlayabilir. Böyle durumlarda sürekli oluşan kistler veya büyük kistlerden kaynaklı olarak göz sağlığı da olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle tekrarlayan göz kapağı kistlerini tetikleyen sağlık sorunlarına yönelik araştırmalar ve tedavi planlamaları daha titiz bir şekilde yürütülmelidir.
Şalazyon Teşhisi Nasıl Konulur?
Şalazyon, gözle görülür şişliklere yol açtığı için hastalar tarafından kolaylıkla fark edilebilen bir sağlık sorunudur. Alt veya üst göz kapağında yumru veya şişlik hisseden sağlık kuruluşlarının göz hastalıkları ile ilgilenen birimlerine başvuru yapmalıdır. Göz doktorları tarafından söz konusu şişlik, ışık altında detaylı bir şekilde incelendiğinde şalazyon teşhisi kolaylıkla konulabilir. Hastanın yaşadığı belirtiler de detaylı şekilde dinlendikten sonra yapılan fiziksel göz muayenesi, şalazyonun arpacıktan ayırt edilmesini sağlar. Tedavi planı belirlenirken söz konusu şişliğin hastada ne kadar süredir bulunduğu, ağrı ya da görüş bozukluğuna yol açıp açmadığı gibi konularda da bilgi alınır. Ardından hastaya gerekli bilgilendirmeler yapılarak tedavi aşamasına geçilir.
Şalazyon Tedavisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Gözde şalazyon oluşumu görülen hastalarda duruma göre herhangi bir girişim veya medikal tedavi gerekmeksizin şalazyonun kendi kendine iyileşmesi beklenebilir. Hekim tarafından, iyileşmeyi destekleyen birtakım evde bakım uygulamaları önerilebilir. Ayrıca göz kapağı bezlerindeki tıkanıklıkları gidermeye yardımcı göz damlaları ve göz kapağına sürülen merhemler de destekleyici tedavi olarak uygulanabilir. Ayrıca göz kapağına yapılacak hafif masajlar ve ılık kompres uygulamaları kanalların açılarak kistin boşalmasına yardımcı olur. Fakat kist kesinlikle sıkılmaya veya boşaltılmaya çalışılmamalıdır. Böyle uygulamalar şalazyonu kötüleştireceği gibi kalıcı göz hasarlarına dahi neden olabilir. Ilık kompres uygulamasında da göze aşırı sıcaklık verilmemesine dikkat edilmelidir. Gün içerisinde 4 kez ve yaklaşık 10 dakika boyunca göze uygulanan ılık kompresin yanında hafif masaj ve hekim tarafından önerilen damlaların kullanımı ile şalazyon genellikle bir hafta gibi bir süre içerisinde kendiliğinden iyileşir. Kendiliğinden iyileşmeyen veya hızlı büyüyen şalazyonlar için hekim tarafından önerilen cerrahi tedavilerin uygulanması ile iyileşme sağlanabilir.
Şalazyon Ameliyatı Nedir ve Nasıl Yapılır?
Gözde şalazyon nasıl geçer sorusunun bir diğer yanıtı ise ameliyat ve enjeksiyonlardır. İnatçı veya şiddetli şalazyonlar için kortikosteroid enjeksiyonları veya cerrahi prosedürler yardımıyla tedavi uygulanması gerekir. Hem cerrahi operasyon hem de kortikosteroid enjeksiyonları şalazyon tedavisi için oldukça etkili iki farklı yöntemdir. Bunlardan hangisinin uygulanacağına hekim tarafından yapılacak muayene sonrasında kistin durumuna göre karar verilir. Göz cerrahi tarafından uygulanan şalazyon ameliyatı çoğu durumda muayenehanede dahi gerçekleştirilebilen basit bir operasyon şeklinde yapılır. Bu uygulama aynı zamanda göz kisti ameliyatı olarak bilinir ve şalazyonun iç kısmının herhangi bir görünür iz kalmayacak şekilde boşaltılıp temizlenmesini sağlar. Göz kapağının altında minimal bir kesi açılarak yapılan bu işlem öncesinde göz kapağı lokal anestezi ile uyuşturulur. Dolayısıyla hasta herhangi bir acı hissetmez. Tekrarlayan şalazyonlarda kist içerisinden alınan sıvının patolojik inceleme için laboratuvara gönderilmesi gerekebilir. Bu sayede kötü huylu herhangi bir oluşumun var olup olmadığı anlaşılabilir. Diğer tedavi yöntemi olan kortikosteroid enjeksiyonu, doğrudan şalazyonun içerisine yapılan bir enjeksiyondur. Bu uygulamada olası yan etkiler arasında özellikle de koyu ten rengine sahip insanlarda uygulama bölgesinde ten renginin açılması sorunu yer alır. Dolayısıyla uygun tedavi seçeneği hastaya uygun olarak hekim tarafından belirlenmelidir.
Şalazyon oluşumunun engellenmesi için göz hijyenine gereken özen gösterilmelidir. Kullanılan makyaj malzemelerinin veya kozmetik ürünlerin sağlık açısından herhangi bir sorun teşkil etmeyen ürünler arasından seçilmesi oldukça önemlidir. Gözlere dokunulmadan önce eller mutlaka iyi bir şekilde yıkanmalıdır. Ayrıca kontakt lens kullanan kişiler enfeksiyonlara daha yatkın olduğundan lens solüsyonları yardımıyla iyi bir şekilde temizledikleri lensleri temiz ellerle göze takıp çıkarmalıdır. Lenslerin saklama koşullarına ve kullanım sürelerinin aşılmamasına özen gösterilmelidir. Şalazyonların uygun şekilde ve zamanında tedavi edilmesini sağlayarak göz sağlığınızı koruyabilirsiniz. Bu nedenle eğer siz de gözünüzde bir yumru hissediyorsanız veya arpacık geçirdikten sonra gözünüzde kist şeklinde bir kalıntı gözlemliyorsanız göz doktorunuza başvurarak muayeneden geçmenizde fayda vardır.
Not